NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
الْحَسَنُ
بْنُ عَلِيٍّ
حَدَّثَنَا
عَبْدُ الرَّزَّاقِ
أَخْبَرَنَا
مَعْمَرٌ
عَنْ الزُّهْرِيِّ
بِإِسْنَادِهِ
وَمَعْنَاهُ
وَهُوَ
حِينَئِذٍ
يُعَرِّضُ
بِأَنْ
يَنْفِيَهُ
(Önceki
2260. hadîs) Zührî'nin senediyle ve aynı mânada (bir daha) rivayet olunmuştur.
Bu rivayette râvilerden biri
"o (Fezâreli adam)
o anda ta'riz yoluyla çocuğu reddetmeye çalışıyordu." demiştir.
İzah:
Müslim, liân
Ta'riz; "üstü
kapalı şekilde itiraz etmek" demektir. Bunu bir tarafı gösterip diğer
tarafı göstermek diye ta'rif ederler."Kitabınızı o kadar "muhafazaya
çalışıyorsunuz ki, sahifeleri dağılmasın diye kenarlarını kesmiyorsunuz"
ibaresi bir ta'rizdir." Kastedilen "derse çalışmadığınız,
kitaplarınızın kenarlarını kesmeyişinizden belli" ifadesidir..."[bk.
Tâhir Olgun, Edebiyat Lügati,161.] Bir önceki hadîs-i şerifte ve dolayısıyla
mevzûmuzu teşkil eden hadîs-i şerifte geçen "karım siyah bir çocuk dünyaya
getirdi" cümlesinde ta'riz sanatı vardır. Çünkü Fezâreli adam bu sözüyle,
karısının dünyaya getirdiği siyah çocuğun kendisinin olmadığım, yâni bu çocuğun
zînâ mahsûlü olduğunu ifâde etmek istemiştir. Zîra bu söz ta'riz yoluyla şu
mânâya gelir: "Karım siyah bir çocuk dünyaya getirdi. Bense beyaz
tenliyim. Benden siyah bir çocuk dünyaya gelemez. Binâenaleyh bu çocuk karımın
kendisiyle zînâ ettiği bir adamdan dünyaya gelmiştir."
Bir önceki hadîs-i
şerîfin şerhinde açıkladığımız gibi Rasûl-i Ekrem Fezâreli adamın bu şikâyetini
reddetmiştir. Ulemânın bu maseleyle ilgili görüşlerini bir önceki hadîsin
şerhinde açıkladık.